आफ्नो शरिर ९० प्रतिशत डढेको सुनेपछि उहाँलाई सकिएछु जस्तो लागेछ ।

रीतु थेबे/उज्यालो । काठमाडौं, मंसिर २७ –

दुईपटक छुट्टिमा आएर कतार फर्केको १ वर्ष पनि पुगेको थिएन ।

झण्डै ११ महिना अघिको कुरा हो । शुक्रबार छुट्टिको दिन । मुस्लिम धर्मावलम्बीको पवित्र महिना रमदानको समयमा आफ्नो कम्पनीमा काम नहुने भएपछि धेरै नेपाली श्रमिक शुक्रबार पनि बाहिर कतै भेटेको काम गर्थे । धरान ११, सुनसरीका पदमबहादुर श्रेष्ठ पनि त्यसरी नै शुक्रबार छुट्टिको दिन एउटा ग्यारेजमा काम गर्दैहुनुहुन्थ्यो ।

विहान ८ बजे ड्युटी सकिने बेला हुँदै थियो । सँगै काम गर्ने अरबी सहकर्मीले चुरोट सल्काए । चुरोटमा सल्किएको आगो ग्यारेजमा ह्वात्तै सर्‍यो । आगलागी हुँदा छेवैमा रहेको पेट्रोल पम्प पड्कियो । पम्प पड्किएपछि आगोको मुस्लोबाट ज्यान बचाउन बाहिर निस्कँदा शरिरमा लगाएको कपडामा आगो सल्कियो । फुकाउन खोज्दा खोज्दै पुरै ज्यान आगोले भेट्टायो । त्यसपछि बेहोस ।  

कतारको एक सरकारी अस्पतालमा चार महिना आइसीयुमा उपचार गरेपछि ३५ वर्षीय पदमबहादुरको होस खुल्यो । होस खुल्दा आफ्नो शरिर ९० प्रतिशत डढेको सुनेपछि उहाँलाई सकिएछु जस्तो लागेछ ।

आठ महिना अस्पतालमा नै बसेर उपचार गरेपछि चारमहिना अघि अस्पतालका डाक्टर, नर्स र मनकारी नेपाली श्रमिकले दिएको पैसा जुटाएर आफैंले टिकट काटेर नेपाल फर्कनुभयो । पोलेको घाउ निको नभएकाले अहिले पनि उपचार गरिरहनुपर्छ । ‘अर्को जुनी पाए जस्तो लाग्छ नि अहिले त, मरेर पनि बाँचियो जस्तो लाग्छ’ धरानको विपि कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा भेटिएका श्रेष्ठले भन्नुभयो, ‘डाक्टरहरुले पनि तपाईं त अब हत्तपत्त मर्नुहुन्न, मरेर पनि बाँच्नुभयो, अर्को जुनी पाउनुभयो भने ।’

यस्ता कुरा सुन्दा अहिले बाँच्ने आशा पलाएको छ पदमबहादुरलाई । ‘नभए त धेरै टेन्सन हुन्थ्यो । घरमै बसिरहनुपर्ने । काम गर्न सकिँदैन्, श्रीमती र साना दुई छोरीहरु कसरी पाल्ने भन्ने चिन्ता हुन्थ्यो’ उहाँले भन्नुभयो ।

शरीरमा आगो लागेर अस्पतालमा रहँदा पनि काम गरेको कम्पनीले केही वास्ता गरेन । दश महिनाको तलब अझै पानुभएको छैन पदमबहादुरले । बिमा बापत पाउनुपर्ने रकम हात लागेको छैन् ।

आफ्नै घरमा पाकेको मिठोमसिनो खाएर लेवर र मेसनका रुपमा काम गर्दा गर्जो नटरेपछि धरान–११, सुनसरीका पदमबहादुर श्रेष्ठ भारतमा मजबुरी गर्न पुग्नुभयो । लखनउ इण्डिया कम्पनीमा भारतको लखनउ, पञ्जाव, हरियाणामा गरी पाँच बर्ष त्यहाँ काम गर्नुभयो ।

घरपरिवार चलाउन त्यहाँ कमाउने मासिक ५ हजार भारुले चलेकै थियो । छुट्टिमा आउजाउ गर्दा श्रीमती र छोरीहरुलाई भारतमा आफैंसँग लगेर राख्नुभयो ।

हुर्किरहेका दुई छोरीहरुको शिक्षा, स्वास्थ्यका लागि भारतको कमाइले धान्न नसकेपछि परिवारको सल्लाहमा पदमबहादुरले विदेश जाने योजना बनाउनुभयो । विदेशमा कमाइ धेरै हुने र हवाइजहाज चढ्ने रहरले पदमबहादुरलाई कतार पुर्‍यायो ।

कतारमा मासिक ६ सय रियाल तलब हुने कम्पनीमा काठमाडौंको एक म्यानपावर कम्पनीबाट कतारका लागि जानुभयो । तर काम गर्न पुगेको कम्पनी राम्रो नभएपछि तोकिएको तलब सुविधा पनि पाउन मुश्किल थियो ।

मेसनका लागि लगिएपनि प्लम्बरका रुपमा काम गर्नुपर्‍यो । कहिले बन्द हुँदै खुल्ने कम्पनीले चार महिनापछि एक महिनाको तलब दिन्थ्यो । खानाको लागि छुट्याएको पैसा पनि कम्पनीले समयमा दिँदैनथ्यो ।

साँझ, विहानको गर्जो टार्न र दुईचार पैसा कमाएर नेपालमा भएका घरपरिवारलाई पठाउन पदमबहादुर जस्ता धेरै नेपाली श्रमिकले छुट्टिको दिनमा अरु कम्पनीमा काम गर्छन् । आफूले काम गर्न कम्पनीले नियमित र समयमै तलब सुविधा नदिएपछि धेरै नेपालीले यसरी कानून विपरित काम गरिरहेका छन् । आफू गएको कम्पनीमा भन्दा अरु ठाउँमा काम गर्नु कानून विपरित हो भन्ने कुरा पदमबहादुर जस्ता नेपाली श्रमिकलाई थाहा नभएको भने होइन । ‘यसरी काम गर्नु गैरकानूनी हो । प्रहरी भेट्यो भने पक्रिन्छ । खानका लागि पनि काम गर्नै प¥यो । कम्पनीले भनेको समयमा तलब दिँदैन’ पदमबहादुरले भन्नुभयो ।

सम्झौता अनुसार तलब सुविधा नपाएका मात्रै होइन्, गैरकानूनी रुपमा बसेका धेरै नेपाली श्रमिकलाई पदमबहादुरले देख्नुभएको छ । ‘कति कम्पनीहरुले परिचयपत्र बनाइदिएका हुँदैन नेपाली कामदारलाई । कम्पनीमा काम गर्ने ६०/७० जनामध्ये मसहित दुई जनाको मात्रै परिचयपत्र बनाइदिएको थियो कम्पनीले’ कम्पनीले गर्ने व्यवहार सम्झँदै पदमबहादुरले भन्नुभयो ।